Szwajcaria: CERN

CERN jest ośrodkiem badawczym. Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire działa od 1953 roku. Od lat popularyzuje wiedzę na temat przeprowadzanych badań. Owszem, zdarzyło mi się raz zwiedzić go na poważnie, ale to wymaga czasu. A konkretnie 3h. 

Przez pierwszą godzinę był wykład o tym czym jest atom, proton i o rurach 100m pod ziemią na granicy szwajcarsko-francuskiej, w których pędzą wiązki protonów uzyskiwanych z jonizacji. Najpierw się rozpędzają w mniejszych rurach (czyli podziemnych akceleratorach), aż wreszcie trafiają do 27km okręgu, tzw. LHC: Wielkiego Zderzacza Hadronów. Cząsteczki 11000 razy na sekundę okrążają tor. Dzięki 1200 elektromagnesom wiązka protonów uzyskuje prędkość 0.999999991 światła. I wreszcie najważniejsze: protony zderzają się. Naukowcy szukają anomalii, nietypowych zachowań, które rejestrują komputery. Cząsteczki przechodzą przez detektory, co rejestruje urządzenie. To właśnie anomalie są badane. 

O czym to świadczy? CERN szuka odpowiedzi na ważne pytania. Jak powstał Kosmos? Z czego zbudowana jest materia? Jakie siły ją utrzymują? Dokąd zmierzamy? Naukowcy tworzą teorie i próbuja je potwierdzić lub obalić. Po co? Michael Faraday zapytany jakie korzyści będzie mieć rząd z prac nad elektrycznością, odpowiedział, że pewnego dnia będzie można ją opodatkować. Niejednemu z pracowników CERNu udało się już dostać Nobla! 

1984 z fizyki otrzymali Nobla Carlo Rubbia i Simon van der Meer za odkrycie bozonów W i Z. 

1992 Georges Charpak dostał Nobla z fizyki „za wynalezienie i opracowanie detektorów cząstek, w szczególności wieloprzewodowej komory proporcjonalnej”

2013: François Englert i Peter Higgis, Nobel za teoretyczny opis mechanizmu Higgsa w rok po odkryciu bozonu Higgsa

Znacie HTML i HTTP? Kojarzy się z internetem? To też stworzono w CERN-ie. Do komunikacji. Międzynarodowy zespół badaczy dokonuje przełomowych odkryć, które będą mieć zastosowanie np. w medycynie. Ich prace pozwalają zrozumieć powstanie Kosmosu. 

Druga godzina to była wizyta w budynkach, gdzie pracują naukowcy, powiedzmy, że biura. W trzeciej godzinie wchodziliśmy do  hali, gdzie są rury zderzacza hadronów, ale nadal na powierzchni. Tak jak się nie wchodzi do laptopa, tak samo się nie wchodzi pod ziemię do urządzenia będącego komputerem. Po 3 godzinach, z tego 2h tłumaczenia zagadnień fizyki z francuskiego na polski nie mogę się nazwać ekspertem. CERN nie jest przeznaczony dla grup turystycznych, a dla grup studentów fizyki, badaczy. Niemniej jest to miejsce ciekawe. Warto zajrzeć chociaż na wystawę multimedialną. Teraz wprowadzono film zastępujący wykład o tym czym jest ten ośrodek i czym sie zajmuje. I to zasadniczo robią grupy turystyczne. 

Tu historia się nie kończy: powstaje ośrodek naukowy, gdzie zapewne wystawa multimedialna znajdzie swoje nowoczesne oblicze. Otwarcie planowane jest na 2023 rok. Ciekawe ile nowych odkryć dokonają naukowcy do tego czasu.